“Religie is een bron van conflicten” hoor je vaak beweren. En als je de afschuwelijke beelden ziet over het vreselijk conflict tussen Israël en Hammas zou je geneigd zijn dat te geloven. Maar wie diepere graaft en de geschiedenis nader onderzoekt, zal beamen: niet religie, maar situaties van onrecht en misbruik van macht zijn bron van conflicten. Hoe belangrijk is het dan om in gesprekken die we voeren niet voort te bouwen op vooroordelen, maar mensen van een andere levensbeschouwing eerst beter te leren kennen. Dán valt op hoeveel we gemeen hebben en hoe boeiend het is om de verschillen te zien en die in alle openheid te kunnen verkennen. Elkaar ontmoeten en kunnen samenwerken doet vriendschap ontstaan. Dat mochten we daadwerkelijk ondervinden, eerst bij de voorbereiding en daarna in de Diversidate zelf, in het ongedwongen samen zijn na het gebeuren in de kerk, waarbij deze keer de Ayasofiamoskee voor de bijzondere hapjes had gezorgd. “Samen eten verbindt”, zei Lotte Vreys, de Molse schepen van mundiaal beleid, die mee aan tafel schoof.

Een thema dat ons allen na aan het hart gaat en dat we unaniem voor deze Diversidate hadden gekozen, is ‘Afscheid nemen. Omgaan met eindigheid.’ Een dierbare verliezen is een heel ingrijpende ervaring, die ons oog in oog plaatst met de vraag wie of wat de zin van ons leven is, wie of wat ons troost kan bieden en hoe we het onafwendbaar afscheid van een dierbare een plaats kunnen geven in ons leven, op zo’n manier dat we na enige tijd toch weer verder kunnen.

Na de door François, Lucienne en hun dochter Marie-Axelle prachtig gezongen Rwandese afscheidsliederen en een warm welkom in verschillende talen door May, begonnen we het gebeuren in de kerk van Gompel met de door eenieder herkenbare levenservaring van afscheid moeten nemen van een dierbare. Ralf, consulent bij het vrijzinnig humanistisch Huis van de Mens, vertelde over hoe belangrijk zij het vinden om van iedere unieke mens op een persoonlijke manier met veel zorg en aandacht afscheid te nemen en hoe troostend een goed gekozen ritueel daarbij kan zijn. Ook voor dit samenzijn hadden we zo’n ritueel gekozen, waaraan ieder die dat wilde kon deelnemen. Bij het binnenkomen werd aan elke persoon gevraagd de naam van een dierbare die je bijzonder wilde gedenken op een leisteen neer te schrijven. Tijdens het lied ‘Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde’, van Bram Vermeulen, kon ieder voor zijn of haar dierbare overledene(n) een steen gaan leggen in de met stof verbeelde rivier van het leven. Aansluitend creëerde Birgit, aan de hand van teksten die haar Duitstalig Protestantse gemeenschap had voorbereid, een intens moment van stil gedenken van zovele naamloze mensen, slachtoffers van oorlog, natuurgeweld, hongersnood, … Daarna getuigde Heidrun over haar persoonlijk proces van afscheid nemen van heel wat mensen in de loop der jaren; van haar man, wat het meest ingrijpend is geweest. Een proces van loslaten, vergeven soms en nieuwe levenskracht vinden.

Na het lied van Maaike Ouboter ‘Dat ik je mis’, waarin ze zingend een veelheid aan gevoelens uit na het veel te vroeg sterven van haar ouders, bracht Rit namens de Katholieke gemeenschap een beklijvende evocatie van de Paaservaring van Maria Magdalena bij het graf van Jezus. Heel herkenbaar voor sommigen waren de liefdeband met een betekenisvolle ander, de ontreddering bij zijn sterven, het proberen nog actief van alles te doen en uiteindelijk de ervaring dat die Ander, vanaf de Overkant, op een totaal nieuwe manier aanwezig is, dat de band van liefde sterker is dan de dood.

Tom, de predikant van de Evangelische kerk in Rosselaar, liet ons verstaan dat zijn gemeenschap troost put uit de belofte die Jezus deed vlak voor zijn sterven, dat Hij zijn volgelingen niet verweesd zou achterlaten, maar dat Hij hen de heilige Geest zou zenden als trooster en als helper, opdat zij die Jezus oprecht als hun Koning aanvaarden, de liefde van God en zijn zoon Jezus daadwerkelijk in hun leven zouden ervaren.

Na het lied dat we aardig samen zongen over ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’, dat ons draagt tot ‘ergens al de wereld daagt waar mensen waardig leven mogen en elk zijn naam in vrede draagt’ focusten we onze aandacht op de inbreng van de moslimgemeenschappen. Met Diversidate doen drie moskeeën uit Mol mee. Met de organisatie van een drievoudige brunch haalden zij onlangs € 6000 bijeen ten voordele van de slachtoffers van de aardbeving in Marokko.

Imam Zekeriya Kuru van de Bif-Ensarmoskee in Ginderbuiten reciteerde uit het hoofd Soerah Ya-sin, verzen uit de Koran die gaan over het geloof in leven na de dood en de dag van het oordeel. We konden de vertaling uit het Arabisch meevolgen op het scherm. Daarop nam Imam Mohammed Aydin van de Ayasofia-moskee het woord.

Hij legde uit dat Allah in de Koran de gelovigen oproept hun leven ernstig te nemen. Zij mogen genieten van de mooie dingen van het leven, ook al komen er ook moeilijke momenten. Het hoofddoel van het menselijk bestaan is echter te leven in geloof in Allah en te leven als een moreel persoon, in lijn met het geloof. Laat de verleider ons in het aardse leven niet weghouden van de vergeving en de genade van Allah! Het leven is van grote waarde. Toch kan niemand de dood ontlopen, iedereen moet ooit sterven. En als de grote Dag komt, zal ieder ter verantwoording worden geroepen. Het minste kwaad dat je hebt gedaan, daarvan zal je de gevolgen zien; voor het goede dat je hebt gedaan, zal je beloond worden. De belofte van Allah van een wederopstanding is waar.

Begeleid door dominee Christophe met de gitaar, zongen we ter afsluiting, meer overtuigd dan tevoren: “Kom, zing een vredeslied en leer het aan je broeders. Jaag haat en nijd uit de wereld, open je hart voor iedereen!”

Griet