Als je vanuit Balen de Steenweg op Leopoldsburg volgt, ligt ietwat naar rechts het domein waarop de gebouwen van de Schakel zich bevinden. Vzw De Schakel is een opvang- en begeleidingscentrum voor mensen met een verstandelijke beperking. Een 50-tal cliënten wonen er, terwijl een 70-tal mensen er naar het dagcentrum komen. In deze coronatijden is dat wat minder, aangezien sommige gezinnen er omwille van de veiligheid voor kiezen hun familielid thuis te houden. Bovendien wordt er momenteel in kleinere groepen gewerkt, waardoor cliënten slechts deeltijds kunnen komen. Om analoge veiligheidsredenen konden ook wij het centrum enkel buiten bezoeken en boften we dat het voor de ganse duur van ons bezoek op die regenachtige dag droog bleef. Onze gastvrouw Marie-Jeanne kwam ons stipt om 13.30u aan het onthaal tegemoet en begeleidde ons tot aan het terras van ‘Het Nest’, het belevingsatelier waar zij als opvoedster werkzaam is. Onze gastheren, die ons met haar mee zouden rondleiden, waren Kris, Ronald en Guy, die in Kasterlee woont; zowat het verste waar de mensen voor de dagbesteding vandaan komen. Afhankelijk van de mogelijkheden alsook de zorgnoden van deze mensen, ligt de focus op arbeidsmatige of op belevingsgerichte dagbesteding. De mensen van ‘het Nest’, die ons coronaproof ontvingen, hebben zonder werkdruk dagelijks activiteiten, die hen prikkelen en stimuleren in een gestructureerde en veilige omgeving. Zo is er onder meer een speciaal daartoe ingerichte ‘snoezelruimte’, waar ze onder begeleiding, via alle zintuigen gestimuleerd worden om goed met prikkels uit de omgeving om te gaan. Een belangrijk doel daarbij is het contact leggen met de persoon, die soms spontaan geneigd is in zijn cocoon te blijven. Ook kan het doel zijn de persoon rust te bieden, door in een prikkelarme omgeving bewust slechts één prikkel aan te bieden. Neutrale en witte tinten, lichteffecten, geurverspreiders, beeldprojectie op de muur, muziek, een waterbed, … helpen daarbij.

Naast het terras van het Nest konden we een blik naar binnen werpen op de bezigheden in het crea-ateljee. Elke week kunnen daar momenteel 5 (en in normale omstandigheden 13) deelnemers per dag creatief aan de slag voor het maken van allerlei decoratie- en gebruiksvoorwerpen. Deze worden te koop aangeboden op de Schakelfeesten of op de kerstmarkt, alsook in het winkelpunt in de Kruierie. Je kan er ook zelf een mooi kunstwerk in keramiek bestellen. Op die manier worden daar voor onze dopelingen de wenskruikjes gemaakt!
Een aantal bewoners of mensen die komen voor de dagbesteding kunnen hun talenten en werkijver dan weer kwijt in diverse vormen van zinvolle arbeid: in de grootkeuken, de wasserij, de kinderboerderij of het tuinproject, waarbij eigen groentjes worden gekweekt. Marie-Jeanne bracht ons enthousiast daar naartoe. Eerst liet ze ons al over zonnige dagen dromen op ‘de borrelplaats’, een in de zomer door groen afgeschermd terrasje, waar in het midden water opborrelt. Iets verder lag de recent gebouwde en door corona ingegeven ontmoetingsruimte, een blokhut waar bewoners hun familie coronaveilig kunnen ontmoeten. Daarachter waren enkele mensen de tuin al aan het klaarmaken voor de lente. Het enige wat nu in de kleine serre ‘groeide’ waren de prachtige gekleurde keramieken bloemen, die de mensen van het kunstateljee hadden gemaakt.

Naast het werk wordt er zowel voor de vaste bewoners als voor diegenen die alleen overdag komen, veel aandacht besteed aan sport, beweging, ontspanning, … Er wordt rekening gehouden met ieders mogelijkheden, alsook met ieders persoonlijke keuze. Waar het kan, wordt ontspanning graag gekoppeld aan beweging. Zo is er zwemmen, manege, senso, koken, cultuur, … Er is zelfs een wekelijkse wandelclub, waaraan een negental mensen kunnen deelnemen. De ene week is dat een tocht door de natuur, de andere week ligt de focus op cultuur. Wandelen kan zelfs dienstbaar zijn, door al stappend flyers te bussen.
Uit de manier waarop Marie-Jeanne vertelde, konden we afleiden dat ze al heel wat jaren met haar volle goesting meedraait. Ze is er terecht gekomen toen ze voor haar zoon aangepast werk zocht, werd gevraagd eens in te vallen en is er gebleven. De Schakel mag dit jaar 40 kaarsjes uitblazen. De werking is in 1981ontstaan in de oude gemeentelijke jongensschool als dagcentrum dat activiteiten aanbood aan mensen met een beperking. Er kwamen steeds gebouwen bij, zoals woonunits waar telkens een tiental bewoners samen wonen. Met de inbreng zowel van de meer dan 100 personeelsleden, als van de ‘cliënten’ is de vzw gaandeweg geëvolueerd tot wat het vandaag is. De Schakel houdt graag gelijke tred met de positieve ontwikkelingen en ontdekkingen in de zorgsector en houdt van een open, transparante, respectvolle en vertrouwelijke sfeer, waar elke persoon aanvaard wordt zoals hij of zij is. Er wordt zoveel als mogelijk rekening gehouden met de wensen en de noden van elkeen. Gelijkwaardigheid tussen zorgvrager en zorgverlener geldt er dan ook als een van de belangrijkste waarden. Naar de samenleving toe wil de Schakel zoveel mogelijk openheid creëren voor de waarde van inclusie. We zijn het er met z’n allen over eens dat mensen met een beperking maximaal moeten kunnen deelnemen aan de samenleving. In de praktijk echter blijken daartoe nog heel wat sociale en fysieke obstakels te moeten worden weg geleefd.

De opstekende wind kondigde niet alleen de nakende regenbui aan, maar blies tot drie keer toe het pas ontstoken licht op de vredesduif uit. Gelukkig had Norbert het licht uit Bethlehem in twee stormkandelaars meegebracht, waardoor we alsnog het Vredeslicht veilig en wel in ‘het Nest’ hebben kunnen achterlaten. Tot onze verrassing kregen we zelf ook iets mee naar huis: een mapje met daarin door de groepsleden van ‘het Nest’ ingekleurde hartjes en een gedicht over het licht van de hoop.
Diep in onszelf dragen we hoop.
Als dat niet het geval is, is er geen hoop.
Hoop is een lichtje in je hart
dat je vandaag MOED geeft en morgen KRACHT.
Het licht van de hoop krijgt pas kleur
als het in jou weerkaatst!

Dit hartverwarmend onthaal heeft alvast in ons het licht ontstoken van hoop op blijvende verbondenheid.